Wat zijn de gebruikelijke eenheden en vaktermen in drukwerk en papier?

Wat is vierkleurendruk? En wat betekent een “tai”? Tijdens het druk- en bindproces zijn er veelgebruikte eenheden en vaktermen die vaak verwarrend kunnen zijn. Hieronder vindt u de gangbare termen en eenheden in de sector, zodat u beter met leveranciers kunt communiceren en uw drukwerk perfect kunt laten produceren.

Veelgebruikte eenheden en vaktermen in drukwerk

Point (pt)

Definitie: Een punt is een maateenheid die vaak wordt gebruikt voor de grootte van letters. Eén inch is gelijk aan 72 punten.
Toepassing: Wordt gebruikt voor lettergrootte, regelafstand en marges in lay-outontwerp.

Inch (in)

Definitie: Een inch is een Angelsaksische lengtemaat, gelijk aan 1/12 voet of ongeveer 2,54 cm. Wordt gebruikt voor het meten van breedte, hoogte en marges van drukwerk.
Toepassing: De afmetingen van drukwerk worden vaak in inches opgegeven. Een standaard Letter-papierformaat is bijvoorbeeld 8,5 x 11 inch.

Centimeter (cm)

Definitie: Een centimeter is een metrische eenheid van lengte, gelijk aan één honderdste van een meter.
Toepassing: Veelgebruikt in grafisch ontwerp, bijvoorbeeld in Illustrator.

Millimeter (mm)

Definitie: Een millimeter is een metrische eenheid van lengte, gelijk aan één duizendste van een meter.
Toepassing: Veelgebruikt in lay-outontwerp vanwege de nauwkeurigheid, vooral geschikt voor kleine formaten.

CMYK

Definitie: CMYK staat voor Cyaan, Magenta, Geel en Zwart (Key), en is het standaard kleurmodel in drukwerk.
Toepassing: Alle kleuren in drukwerk worden samengesteld uit deze vier basiskleuren via verschillende instellingen.

Trim Size (afwerkformaat)

Definitie: De uiteindelijke snijmaat van het drukwerk, oftewel het eindformaat van het product.
Toepassing: Grafisch ontwerpers bepalen deze maat om ervoor te zorgen dat lay-out en beelden correct op het eindproduct worden weergegeven.

DPI (Dots Per Inch)

Definitie: DPI is een term die veel wordt gebruikt bij printen en scannen en verwijst naar de dichtheid van stippen per inch.
Toepassing: Een hoge DPI betekent een hogere afdrukkwaliteit, omdat er meer stippen worden gebruikt om het beeld te vormen. 

PPI (Pixels Per Inch)

Definitie: PPI wordt voornamelijk gebruikt voor digitale beelden en verwijst naar het aantal pixels per inch.
Toepassing: Belangrijk voor de schermweergave van afbeeldingen. Hoe hoger de PPI, hoe scherper de afbeelding.

Veelgebruikte eenheden en termen voor papier

In de druk- en uitgeverijsector worden papierformaten meestal aangeduid met gestandaardiseerde eenheden.

A-serie

Een reeks gestandaardiseerde papierformaten volgens ISO, van A0 (grootst) tot A4, A5, enzovoort. Elk formaat is de helft van het vorige.
Toepassing: Veelgebruikt voor documenten, boeken, handleidingen en tijdschriften.

B-serie

Ook gestandaardiseerd volgens ISO, van B0 naar B1, B2, enz. De formaten zitten qua grootte tussen de A-formaten in.
Toepassing: Wordt vaak gebruikt voor posters, kunstpapier en commerciële reclamedrukwerken. B5 is een veelgebruikt formaat voor prints.

C-serie

Wordt gebruikt voor enveloppen en komt overeen met A-serie briefpapier.
Voorbeeld: A4-brief past in een C4-envelop, gevouwen A4 (A5) past in een C5-envelop.

Een vel

Definitie: Eén vel papier heeft twee zijden. Een boek van 80 vellen heeft 160 pagina’s.

Een pagina

Definitie: Eén enkele genummerde zijde in een boek of document. Bijvoorbeeld: pagina 64.

Een zijde

Definitie: De voor- of achterkant van een vel papier. Wordt ook wel door elkaar gebruikt met “pagina”.

Een tiao

Definitie: Een lengtemaat gebruikt om papierdikte te meten. 1 tiao = 0,01 mm. 80g papier ≈ 9,5 tiao.

Een bundel

Definitie: Een verpakkingseenheid van plano vellen papier. Aantal vellen per bundel hangt af van de papierdikte: bijvoorbeeld 100, 200 of 300.

Een ream

Definitie: Eén ream is gelijk aan 500 plano vellen papier.

Een doos

Definitie: Gebruikelijk voor de verpakking van naamkaartjes. Een doos bevat ongeveer 100 kaartjes.

Qianche

Definitie: Een eenheid in drukwerk die verwijst naar het aantal afdrukken in duizenden. Voorbeeld: 2 qianche = 2000 afdrukken.

Vierkleurendruk

Definitie: Drukwerk in het CMYK-model. 1 kleur = enkel zwart, 2 kleuren = zwart + 1 extra kleur, enzovoort.

Een tai (druk)

Definitie: Eén grote afdruk op een drukvel wordt aangeduid als één tai. Het aantal ontwerpen dat op één vel past, hangt af van het formaat van het papier en het drukontwerp.

Een tai (binding)

Definitie: Na het drukken wordt het grote vel gevouwen en één tai genoemd. Voorbeeld: notitieboek A5 gedrukt op grootformaat = 16 vellen, 32 pagina’s; B5 = 8 vellen, 16 pagina’s.

 

📖 Verdere lectuur: Welke bindmethoden zijn er? Een volledig overzicht van spiraalbinding en andere gangbare bindwijzen.

Veelvoorkomende drukproblemen en nabewerkingsfouten

Doordruk

Definitie: Inkt dringt door naar de achterkant van het papier.
Oplossing: Inkt verdunnen of geschikt papier gebruiken.

Doorschijnen

Definitie: De inhoud van de achterzijde is zichtbaar vanaf de voorzijde.
Oplossing: Dikker papier kiezen of aangepaste inkt gebruiken.

Smeersporen

Definitie: Strepen veroorzaakt door te snelle druk, dikke inkt of slecht onderhoud.
Oplossing: Druksnelheid verlagen, juiste viscositeit kiezen, machine schoonmaken.

Papierresten

Definitie: Kleine vezels zichtbaar op de print.
Oplossing: Beter papier gebruiken of papier zonder inkt door de pers halen vóór productie.

Ongelijke kleuren

Definitie: Onregelmatige kleurverdeling op het drukwerk.
Oplossing: Inkt verdelen, testdruk op afvalpapier maken voor afstelling.

Opengescheurde randen

Definitie: Korte vezels in dik papier breken bij vouwen en onthullen papierkern.
Oplossing: Drukrichting op vezels afstemmen, eventueel eerst rillen voor het stansen.

Witvlekken

Definitie: Witte vlakken door ongelijke inktverdeling.
Oplossing: Inktconcentratie afstellen, testdrukken uitvoeren voor productie.

Korrelvorming

Definitie: Onregelmatige opbouw van poeder op het drukoppervlak.
Oplossing: Minder poeder gebruiken, machine schoonmaken.

Vergeling

Definitie: Papier vergeelt na verloop van tijd.
Oplossing: Gebruik zuurvrij papier met UV-bestendigheid, droog en donker bewaren.

Golfvorming

Definitie: Golfpatroon in drukwerk, meestal door overmatig vocht van lijm.
Oplossing: Vochtbalans van lijm beheren, droog opslaan.

Vezelrichting

Definitie: De vezels van papier liggen in de richting van de papiermachine.
Oplossing: Vooraf met de papierfabriek of drukkerij bespreken om de vezelrichting correct af te stemmen op het eindgebruik.